تربیت دینی کودکان (1)
تربیت دینی کودکان، از پیچیده ترین ظرائف تربیتی و روانشناختی برخوردار است و از آنجا که بهترین و حساسترین زمان شکل گیری نگرش و تمایلات مذهبی کودک در 7 سال اول زندگی انجام میشود توجه به راهکارهای این تربیت ضروری است. از این رو در چند قسمت به روشهایی کاربردی تربیت دینی کودک میپردازیم:
کنجکاوی، زیباترین موهبت الهی است و خوشایندترین حالت عاطفی و نیکوترین سرمایهی شناختی است که آمیزهای از دو عنصر احساس و شناخت است.
بچهها از حدود سه سالگی مرتباً در مورد پدیدههای مختلف سؤال میکنند و در شش سالگی پرسشهای کنجکاوانهی بچهها به اوج خود میرسد و این امر بصیرت، خوشرویی، حوصله و صبوری والدین و مربیان را میطلبد.
در دورهی پیش از دبستان، وظیفهی اصلی والدین و مربیان عبارت از: تقویت حس کنجکاوی، توسعهی رفتارهای کنجکاوانه در کودکان و ارائهی پاسخهای صحیح، منطقی و کودکانه به سؤالهای آنهاست. زمانی که پاسخ سؤالهای کودک را به درستی نمیدانیم، بهتر است ضمن تکریم شخصیت کودک و اعلام اهمیت سؤال او، به او بگوییم که پاسخ کامل را نمیدانیم و لازم است برای یافتن پاسخ به کتاب یا شخصی آگاه مراجعه کنیم. با این صمیمانه و صادقانه، کودک ضمن احساس رضایتمندی روانی، روش تحقیق و یافتن پاسخ سؤالهایش را میآموزد و محبت قلبیاش نسبت به مربی و والدین افزایش مییابد. کنجکاوی در زندگی کودکان پیشدبستانی قویترین عامل تقویت رفتار هوشمندانه و اصلیترین بستر علاقهمندی و توسعهی ظرفیت یادگیری است.
بچههای کنجکاو، همواره بیش از دیگران آمادهی مواجه شدن باتجارت و وقایع غیرمنتظرهاند. بچههای کنجکاو و جستوجوگر، به لحاظ علاقهای که برای برقراری ارتباط با دیگران در جهت طرح پرسشهای کنجکاوانهی خود دارند، از بیشترین سازش یافتگی اجتماعی و تعادل شخصیت برخوردار میباشند.
پاسخ دادن به سؤالهای کودکان، همراه با عطوفت، مهربانی و صداقت، میتواند آنان را به اعمال و مسایل دینی علاقهمند کند و سیمایی رحمانی و زیبا از خداوند ترسیم نماید.
متأسفانه ما از تعالیم کامل و زیبای اسلام، گاه سیمایی خلاف آنچه هست ترسیم میکنیم و موجبات گریز کودکان و نوجوانان را فراهم مینماید. برای مثال در پاسخ به این سؤال کودکان که:
«مامان، مرا از کجا آوردهاید؟»
مادران پاسخهای متفاوتی میدهندکه دارای تأثیرهای خوب یا بد فراوان است، برای مثال:
- تو را از بیمارستان آوردهایم.
- تو را از بازار خریدهایم.
- تو را از خیابان برداشتهایم.
- شکم مرا بریدهاند و تو را بیرون آوردهاند.
- خدای مهربان، تو دختر زیبا و خوب را به ما عطا کرده است. (پاسخی عالی در جهت تربیت دینی)
یا مثلا:
«مامان جون چرا نماز میخوانی؟»
- چون اگر نخوانم، خدا مرا به جهنم میبرد.
- چون اگر بخوانم، خدا مرا به بهشت میبرد.
- چون خدا گفته، میخوانم.
- چون اگر نخوانم، مسلمان نیستم.
- عزیزم، خدای مهربان نعمتهای خیلی زیادی به من داده، مثل: چشم، گوش و دختر زیبا و خوبی مثل تو و من برای تشکر از خدا و حرف زدن با او نماز میخوانم. (پاسخ مطلوب در جهت تربیت دینی).
ارائهی پاسخهای مناسب به سؤالهای دینی کودکان