اين چه حرفي بود که زدي؟1

هيچ پدر و مادري نيست که در زمان رشد فرزندش با سوال جنسي روبه رو نباشد؛ مسائلي که روبه رو شدن با آ نها دردسري بزرگ محسوب ميشود اما نميتوان بي پاسخ از کنارشان گذشت؛ مسائلي به قدمت حيات انسان که حيات بشر به آنها وابسته است.

هيچ پدر و مادري نيست که در زمان رشد فرزندش با سوال جنسي روبه رو نباشد؛ مسائلي که روبه رو شدن با آ نها دردسري بزرگ محسوب ميشود اما نميتوان بي پاسخ از کنارشان گذشت؛ مسائلي به قدمت حيات انسان که حيات بشر به آنها وابسته است.

طاهره ثانوي

کارشناس ارشد روانشناسي باليني

گفت وگو درباره سوالهاي جنسي يکي از دشوارترين مباحثي است که والدين با خردسال خود دارند. غالب والدين با اولين پرسشهاي جنسي کودکان شگفت زده ميشوند و ترسي عميق وجود آنها را پر ميکند. اين مراقبان وحشت زده ميخواهند بدانند کودک اين اطلاعات را از کجا کسب کرده است و چه کسي اين مسائل را براي او توضيح داده است و بدتر آ نکه آيا تجربه اي هم دارد؟ برخورد شديد با کودک يا بي توجهي به پرسش او باعث ميشود کودک به شيوه هاي ديگري جواب پرسش خود را پيدا کند که اين ميتواند براي او خطر آفرين باشد. از ديدگاه روانشناسي رشد، کودکان از ۳ سالگي متوجه جنسيت خود ميشوند. يعني ميفهمند دختر يا پسر هستند و شروع به پرسشهاي متعدد در مورد جنس مخالف ميکنند. معمولا از اين سن دردسرهاي والدين شروع ميشود. غافل از اينکه براي کودک ۳ يا ۴ ساله هيچ فرقي بين اندامهاي مختلف وجود ندارد. به اندام جنسي خو د همانطور نگاه ميکند که به چشم يا بيني خود، با اين تفاوت که پرسش در مورد اين اندام با حساسيت والدين روبه رو ميشود که اين واکنش از چشم کودکان دور نميماند. بهتر است خيالتان راحت باشد آن تصوري که شما از روابط جنسي داريد کودک شما ندارد. او خيلي ساده ميپرسد و شما نيز ميتوانيد با توجه به شناختي که از کودکتان داريد خيلي ساده توضيح دهيد. به عبارت ديگر کودکان از زاويه ديد خود به مسائل جنسي نگاه ميکنند که با زاويه ديد شما يکي نيست. اين بدان معني است که به جاي آنکه اين پرسشها را زشت تلقي کنيد و از آنها واهمه داشته باشيد خيلي ساده و به زبان کودکان به آنها پاسخ دهيد. مثلا اگر کودک شما در مورد خورشيد از شما بپرسد آيا تمام اطلاعات خود را درمورد فعل و انفعالات سطح خورشيد يا کهکشانها به او ميدهيد؟

به اين مشکلات توجه داشته باشيد

سوالات کودکان در مورد مسائل جنسي امري کاملا طبيعي است و هيچ کودکي نبايد به خاطر رسيدن به اين مرحله از رشد سرزنش شود. مسلم است که نقش اصلي تربيت جنسي در دوران کودکي و ايجاد عادات مناسب به عهده پدر و مادر است. در اين زمينه والدين بايد خود آموزش هاي لازم و روشن تربيت را بياموزند و به آن ها کمک شود تا براي پاسخگويي به سوالات جنسي و زيستي از طريق رجوع به کتب مناسب و متون مذهبي آمادگي يابند. بايد دانست آموزش زودرس، شتاب زده و ناشيانه مسائل جنسي به کودکان همان اندازه آسيب زاست که اين آموزش ها با تاخير، پنهان سازي يا ناديده گرفتن همراه باشد. نکته ظريف در اين مورد آن است که والدين در پاسخ به پرسش هاي جنسي کودکان با مشکلات زير روبه رو هستند:

۱. شرم و حيا

۲. حقايق را مي خواهند بگويند، ولي از شيوه درست آن بي خبرند.

۳. برخي وحشت دارند که پاسخ ها براي کودکان بد آموزي داشته باشد.

اينگونه پاسخ دهيم

در پاسخ به سوالات جنسي کودکان موارد زير را بايد مد نظر قرار داد:

۱. بايد به خاطر داشت آموزش در اين زمينه بايد تدريجي باشد و لازم نيست همه جزئيات را يک جا در اختيار او قرار داد. در واقع از شرح و بسط بي مورد بايد پرهيز کرد.

۲. از دروغ گفتن در پاسخها خودداري شود.

۳. پاسخ ها درست و با خرافات همراه نباشد.

۴. پاسخ به سوالات با زبان ساده و قابل فهم صورت بگيرد.

۵. اقناع کننده باشد.

۶. متناسب با سن و درک کودک باشد.

۷. پاسخ ها همراه با شوخي، مسخره کردن و هرزگي نباشد.

۸. شيوه بيان به گونه اي باشد که اعتماد طفل را به صحت آن جلب کند و او احساس کند مطلب را سرهم بندي نکرده ايد.

۹. بر خود تسلط داشته باشيم. بدين معنا که برخود مسلط بوده، بگذاريم کودک سوال خود را به طور کامل مطرح کند.

۱۰. شنونده اي خوب باشيم. بدين معنا که بر خود مسلط بوده، بگذاريم کودک سوال خود را به طور کامل مطرح کند.

۱۱. اگر احساس کرديد هنگام گفت وگو با فرزندتان چيزي را اشتباه گفته ايد. به اشتباه خود اقرار كرده و سپس آن را اصلاح كنيد و بيان داريد اطلاعات من درباره آن موضوع کم بود. الان که درباره آن مطالعه کردم واقعيت موضوع چنين است.

۱۲. همواره اين مسئله را بايد در پاسخ به سوالات جنسي مدنظر قرار داد که شرم و حيا تا حدودي لازم است و همواره بايد از پاسخ هاي بي پرواي جنسي خودداري کرد....... اين مطلب ادامه دارد.